top of page

Knack: 'We moeten als België meer doen dan sensibiliseren tegen cyberaanvallen'


Kamerlid Veli Yüksel (CD&V) over het belang van de strijd tegen cybercriminaliteit.

In een toespraak in Lissabon stelde VN-secretaris-generaal António Guterres dat hij voorstander is van internationale afspraken over digitale oorlogsvoering tussen landen. Het belang van daarvan kan in 21ste-eeuwse conflicten en oorlogen moeilijk worden onderschat.

Hybride oorlogen

Straks is de Wapenstilstand die de Eerste Wereldoorlog beëindigde exact een eeuw geleden. Dat conflict begon nog met bontgekleurde uniformen en ruiters te paard. Vier jaar later bepaalden camouflagekledij, tanks, luchtvaartuigen, burgerslachtoffers en zelfs chemische wapens het gezicht van oorlog in de 20ste eeuw.

Vandaag zijn conflicten - helaas - opnieuw geüpdatet met drones, nucleaire-, chemische- en biologische wapens, terroristen die soft targets viseren, en de verspreiding van fake news (zeg maar propaganda 2.0) dat verdeeldheid moet zaaien in samenlevingen. Cyberaanvallen kunnen het elektriciteitsnet platleggen of andere essentiële infrastructuur dagen lang ontregelen.

De oorlogen van de 21ste eeuw zullen "hybride" zijn; ze combineren conventionele oorlogsvoering met niet-militaire middelen. Cyberaanvallen nemen daarin een steeds belangrijker rol in. Bovendien gaat het niet altijd over conflicten tussen staten, maar hebben ook zogenaamde 'non state actors' gemakkelijk toegang tot deze middelen. De voorbije jaren hebben we gezien hoe Daesh/IS daarvan gebruik maakte. Cyberterrorisme is een dreiging waar we ons op moeten voorbereiden. Niet enkel door (op EU- en NAVO-vlak) te investeren in mensen en instrumenten om op dergelijke aanvallen voorbereid te zijn. Maar tevens op verdragsrechtelijk gebied.

Cyberveiligheid in België

Ook in België worden we dagelijks geconfronteerd met cybercriminaliteit. Liefst twee op drie Belgische bedrijven werden daarvan in 2016 slachtoffer. Aan de KUL becijferde men dat in 9 procent van die gevallen de schade opliep tot 10.000 euro. Ondertussen springen Belgische particulieren nog veel te roekeloos om met hun online-data, getuige de Febelfin-cijfers over zogenaamde phishing-mails. De Premier raamde de gevolgen van cybercriminaliteit op 1 procent van het Bruto Binnenlands Product, ofwel zo'n 4,5 miljard euro. Dat moet ons aanzetten een versnelling hoger te schakelen. De website https://cybermap.kaspersky.com toont live de envergure van cyberaanvallen wereldwijd. Volgens De Tijd geloven experts dat deze in 2018 voor bedrijven een financiële impact kunnen hebben die grenst aan deze van grote natuurrampen.

In België werd in juli 2015 het Centrum voor Cyberveiligheid in België (CCB) opgericht, in de schooot van de kanselarij van de Eerste Minister. Dat CCB coördineert onze nationale cyberveiligheid. Het was een late, maar belangrijke stap.

Op mijn parlementaire vraag, antwoordde de premier dat de regering voor 2018 een totaalbudget van 12,9 miljoen heeft uitgetrokken, exclusief eventuele bijkomende verhogingen voor nieuwe initiatieven (Commissie Binnenlandse Zaken, 16/01/2018). Verder kondigt het CCB ook nieuwe aanwervingen aan binnen het nationale Computer Emergency Response Team (CERT); de expertengroep die ons land beschermt tegen mogelijke cyberaanvallen. Eind 2017 telde die groep nog een 20-tal personeelsleden, maar tegen 2019 wil het CCB de capaciteit verder verhogen naar 36 mensen. Daarnaast kregen ook 437 ambtenaren een opleiding met betrekking tot cyberveiligheid.

Afgelopen dinsdag lanceerde het CCB een gids die Belgische bedrijven en organisaties moet sensibiliseren tegen cyberaanvallen. Het doel is dat die organisaties 'op zijn minst de basismaatregelen zouden implementeren'. Ik vind dat we ambitieuzer moeten zijn.

Digitale conventie van Genêve

Drie maanden geleden pleitte Microsoft-topman Brad Smith al voor een conventie over cyberaanvallen tegen civiele infrastructuren . Geen overbodige luxe nu cybercrime steeds meer als wapen wordt gebruikt om samenlevingen te ontregelen, bijvoorbeeld door het platleggen van het elektriciteitsnet of door het manipuleren van verkiezingen. De schade daarvan is niet te overzien. Reeds op de NAVO-top in Wales in 2014 werd cyberspace door de NAVO gezien als een operationeel domein. Dat werd bekrachtigd tijdens de top van Warschau in 2016. Jens Soltenberg, NAVO-secretaris-generaal, stelde vorig jaar dat een cyberaanval het bekende artikel 5 van de NAVO kan activeren.

Ik treed premier Michel bij als hij cybercriminaliteit een bedreiging voor de democratie noemt. De digitale ruimte wordt ondertussen ook steeds aanlokkelijker als broeihaard voor terroristen. Cyberdreiging is realiteit. Nu moeten we de nodige maatregelen treffen in de internationale regelgeving. Dat punt maakte ook Rose Goettemoeller, vice-secretaris-generaal van de NAVO, op de Veiligheidsconferentie in München vorige week. Digitale veiligheid en cybersecurity moeten een nieuwe pijler in onze veiligheidsstructuur vormen. We mogen niet meer talmen. België moet op EU- en op VN-niveau een leidende rol opnemen. Ik zal daar in de Kamer van Volksvertegenwoordigers bij de regering op aandringen.

Dat secretaris-generaal van de VN Guterres dat idee nu oppikt, is voor mij een belangrijk signaal. Nieuwe veiligheidsuitdagingen eisen nieuwe regels. Het scheppen van een internationaal kader daarvoor, lijkt me zeer geschikt. België moet als eerste op die kar springen.

(Opiniestuk van Veli Yüksel dat op 25 februari op de website van Knack verscheen).


bottom of page